Wpływ podziału nieruchomości na hipotekę na udziale we współwłasności

Niniejsza monografia zawiera kompleksowe opracowanie problematyki losów hipoteki obciążającej udział we współwłasności w razie podziału nieruchomości. Na tle zmieniających się przepisów dotyczących tego zagadnienia w literaturze i orzecznictwie wyrażane były odmienne zapatrywania co do sposobu rozstrzygnięcia poszczególnych kwestii.

Pierwsze trzy rozdziały opracowania poświęcone zostały dokonaniu założeń niezbędnych dla analizy głównej problematyki pracy. Wyjaśniono w nich charakter prawny współwłasności, kwestie związane z udziałem we współwłasności jako przedmiotem hipoteki, a także opisano zagadnienie podziału nieruchomości. W rozdziale czwartym zaprezentowana została ewolucja regulacji wpływu podziału nieruchomości na hipotekę na udziale we współwłasności. Rozważania w rozdziale piątym i szóstym dotyczą aktualnie obowiązujących przepisów określających losy hipoteki na udziale we współwłasności w razie podziału nieruchomości. Przedstawiono w nich środki ochrony wierzyciela hipotecznego, wyjaśniono pojawiające się problemy intertemporalne oraz określono losy hipoteki na udziale po podziale nieruchomości zarówno w ramach zniesienia współwłasności, jak i wskutek innych zdarzeń prawnych niż zniesienie współwłasności. W rozdziale siódmym monografii sformułowana została ocena obowiązujących przepisów oraz przedstawione zostały postulaty de lege ferenda.

W okresie, gdy brak było wyraźnej regulacji wpływu podziału nieruchomości na hipotekę na udziale we współwłasności, wyrażone zostały w doktrynie i orzecznictwie różne koncepcje rozwiązania tego problemu. Jedna z nich znalazła odzwierciedlenie w art. 76 ust. 1 zd. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (KWU), który stanowił, że w razie podziału nieruchomości hipoteka na udziale przekształcała się w hipotekę łączną na udziałach w prawie własności nieruchomości utworzonych przez podział. Po stwierdzeniu wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. P 15/12 niezgodności tego przepisu z Konstytucją RP wprowadzono regulację określającą wpływ podziału nieruchomości dokonanego w ramach zniesienia współwłasności na hipotekę na udziale oraz środki mające chronić wierzycieli hipotecznych (art. 76 ust. 11-14 KWU), nie określając konsekwencji podziału nieruchomości wskutek innych zdarzeń prawnych niż zniesienie współwłasności. Zgodnie z tymi przepisami w razie zniesienia współwłasności hipoteka obciąża nieruchomość otrzymaną przez współwłaściciela, na którego udziale ustanowiona została hipoteka. W przypadku, gdy powinny zostać przyznane temu współwłaścicielowi spłaty lub dopłaty, na przysługujących mu z tego tytułu wierzytelnościach wierzyciel hipoteczny uzyskuje ustawowe prawo zastawu. Spłaty lub dopłaty nie mogą zostać wyłączone. Przepisy art. 76 ust. 11-14 KWU zostały sformułowane niezbyt precyzyjnie, co wywołało rozmaite wątpliwości interpretacyjnie, które stały się przedmiotem rozważań w niniejszym opracowaniu.

Monografia zawiera szczegółową analizę wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012. r. Wskazano w niej wady rozwiązań przyjętych w art. 76 ust. 11-14 KWU w ślad za propozycją przedstawioną przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu tego wyroku. Ważnym dla praktyki aspektem monografii jest przedstawienie zagadnień intertemporalnych, które powstały w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r. Konieczne stało się rozwiązanie problemu wpływu podziału nieruchomości na hipotekę na udziale we współwłasności przed wprowadzeniem art. 76 ust. 11-14 KWU. Zagadnienie to zostało przedstawione w kilku okresach. Pierwszy z nich to czas między ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego a wejściem w życie nowych przepisów (art. 76 ust. 11-14 KWU), następnie okres obowiązywania art. 76 ust. 1 zd 2 KWU i okres przed wprowadzeniem tego przepisu.

Informacja dotycząca wprowadzenia produktu do obrotu:
Ten produkt został wprowadzony na rynek przed 13 grudnia 2024 r. zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami (Dyrektywą o ogólnym bezpieczeństwie produktów). W związku z tym może on być nadal sprzedawany bez konieczności dostosowania do nowych wymogów wynikających z Rozporządzenia o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR). Produkt zachowuje pełną legalność w obrocie, a jego jakość i bezpieczeństwo pozostają zgodne z obowiązującymi wcześniej standardami.

Information regarding product placement on the market:
This product was placed on the market before December 13, 2024, in accordance with the applicable regulations at the time (the General Product Safety Directive). As a result, it can continue to be sold without needing to meet the new requirements introduced by the General Product Safety Regulation (GPSR). The product remains fully compliant with all previously valid legal standards, ensuring its continued quality and safety.