Lelewel jako pierwszy znacznie rozszerzył pole badań historycznych zarówno pod względem geograficznym, jak i czasowym obejmując nimi między innymi starożytne Indie. Był to wynik dogłębnego przekonania historyka, iż dziejów Polski czy Europy nie należy badać bez znajomości dziejów powszechnych i bez odwoływania się do nich, zaś stosowanie metody porównawczej pozwala wyodrębnić z jednej strony ogólne prawidłowości procesów historycznych i społecznych, z drugiej ich lokalną specyfikę. Podkreślał także znaczenie, jakie dla zrozumienia historii narodu czy kraju ma poznanie dziejów jego kultury: przyczepiane czasem do historii pragmatycznej o kulturze wiadomości, powinny być historii istotą, () trzeba poznać zdolności i działalność ludzką, wyjaśnić wszystkie sprężyny, żeby dzieje jak należy wyłożyć. Dzieje starożytne Indii obrazują w pełni prezentowane przez badacza poglądy zarówno na temat metody, jak i zakresu badań historycznych.