Każdy autor historii Rosji musi się odnieść do jej geograficznego położenia pomiędzy Europą i Azją. Każdy też musi odpowiedzieć na pytanie, jaki wpływ na dzieje Rosji ma takie właśnie ukształtowanie jej terytorium. Jak to się stało, że z jednego z księstw ruskich, które nie było ani najstarsze, ani najpotężniejsze, księstwa moskiewskiego, powstało imperium. I wreszcie w każdej historii Rosji, która, tak jak ta książka, obejmuje okres od około 1500 do dzisiaj, musi się pojawić pytanie o relację pomiędzy historią Rusi Moskiewskiej, Rosji, Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich i współczesnej Federacji Rosyjskiej: ciągłość, zmiana, szczególnie dotyczy to sprawy relacji pomiędzy Rosją i Rosjanami a ZSRS. Hélene Carrere d’Encausse stara się odpowiedzieć na te pytania opisując, jak przebiegało powstanie Imperium Rosyjskiego, w jaki sposób zmieniało ono swój kształt organizacyjny, społeczny, narodowy i oczywiście terytorialny. Wszystkie formy państwowości rosyjskiej, przy całej ich zmienności, obejmujące czas dziejów Rosji od Rosji carów przez dzieje ZSRS aż po Rosję współczesną, łączy jeden czynnik dotyczący organizacji państwa i społeczeństwa: organizacja imperialna – albo istniejąca, albo będąca celem czy też marzeniem rządzących.

(fragment Przedmowy prof. Huberta Łaszkiewicza)