Publikacja podejmuje problematykę zmian w prawie emerytalnym, które zostały wprowadzone od 1 stycznia 1999 r. Autor przeprowadza analizę podmiotów ubezpieczenia emerytalnego oraz występujących między nimi zależności, wskazuje rodzaje stosunków prostych, a także stosunków złożonych ubezpieczenia emerytalnego, i określa warunki ich wyodrębnienia. Dokonano tu także charakterystyki prawnej wymienionych stosunków prawnych ze wskazaniem ich różnorodnych aspektów (ubezpieczeniowych, administracyjnoprawnych, cywilnoprawnych, prawnofinansowych), jak również przez wyodrębnienie cech prywatnoprawnych i publicznoprawnych stosunku ubezpieczenia (I filar) oraz zespołu stosunków ubezpieczeniowo- inwestycyjnych (II filar). Wskazując na role ZUS, FUS, państwa, a także OFE, FDEK i ubezpieczonego (członka OFE) oraz relacje zachodzące pomiędzy nimi, zaproponowano zmiany dotyczące ochrony ubezpieczonego, funkcjonowania OFE oraz wypłat emerytur dożywotnich.